Ματαρόα.ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ ΚΟΥΡΤΟΒΙΚ
http://ta-nea.dolnet.gr/neaweb/nta_nea.print_unique?e=A&f=17751&m=P32&aa=1
Στα τέλη του 1945, ένα γαλλικό πλοίο με το εξωτικό όνομα Ματαρόα σάλπαρε
από τον Πειραιά με προορισμό τη Μασσαλία. Στο κατάστρωμά του βρισκόταν μια
μεγάλη ομάδα νεαρών Ελλήνων που πήγαιναν να σπουδάσουν στη Γαλλία με
υποτροφία του γαλλικού κράτους. Ο κατάλογος των ονομάτων τους θα μπορούσε
σήμερα να προβληθεί ως απόδειξη για την αρίστευση του «ελληνικού πνεύματος»
στο εξωτερικό. Αλλά τότε ήταν μόνο μια λίστα κυνηγημένων εικοσάχρονων
αριστερών, για τους οποίους το εισιτήριο για τη Γαλλία σήμαινε τη σωτηρία
από βέβαιη θανατική καταδίκη στην πατρίδα τους: Κορνήλιος Καστοριάδης,
Κώστας Αξελός, Κώστας Παπαϊωάννου, Ιάνης Ξενάκης, Νίκος Σβορώνος, Μιμίκα
Κρανάκη, Κωνσταντίνος Βυζάντιος, Μάτση Χατζηλαζάρου. Σ' αυτούς πρέπει να
προστεθεί ο ?δωνις Κύρου, που λίγο νωρίτερα είχε φυγαδευτεί τραυματίας
(όπως ήταν και ο Ξενάκης) στο Παρίσι. Οπότε ο ίδιος κατάλογος θα μπορούσε
να χρησιμοποιηθεί και ως απόδειξη ότι η Ελλάδα είναι ακατάλληλο έδαφος για
να ευδοκιμήσει το ελληνικό πνεύμα...
Από τους νεαρούς επιβάτες του Ματαρόα, ο Καστοριάδης, ο Αξελός και ο
Παπαϊωάννου επρόκειτο να αποτελέσουν τη σημαντικότερη ελληνική συμβολή στη
σύγχρονη φιλοσοφία. Μια έξοχη κριτική παρουσίαση της σκέψης τους, με τις
συγκλίσεις και τις αποκλίσεις στην προβληματική τους, μας δίνει ο Φώτης
Τερζάκης με Το πνεύμα στην εξορία.
Εδώ θα κάνω μια παρένθεση. Αναζητούσα από χρόνια μια αφορμή να μιλήσω για
τον Φώτη Τερζάκη. Μου τη δίνει το λαμπρό αυτό μελέτημα, που συνοψίζει μέσα
στις λίγες σελίδες του όλες τις αρετές αυτού του διανοητή. Γεννημένος το
1959, δηλαδή νέος ακόμη για έναν θεωρητικό, ο Φώτης Τερζάκης αντιπροσωπεύει
για τα ελληνικά πολιτισμικά δρώμενα την κορυφαία έκφραση ανεξάρτητης,
πραγματικά κριτικής σκέψης στον χώρο των ανθρωπιστικών επιστημών. Με
ευρύτατη και βαθιά παιδεία, όχι μόνο θεωρητική αλλά και αισθητική, με
εντυπωσιακή ικανότητα να συλλαμβάνει και να αναδεικνύει την ουσία ενός
θέματος, με λόγο αξιοθαύμαστα σαφή και ρωμαλέο, ο Τερζάκης είναι ένας
στοχαστής που δεν παρασύρεται από διανοητικές μόδες, ιδεολογικές κατασκευές
και ρητορικές γητειές, αλλά θέτει σιωπηρά τις γνώσεις και την κριτική
δύναμή του στην υπηρεσία ενός ουμανιστικού προτάγματος που το εμπνέει η
ευαισθησία για το ανθρώπινο πάσχειν στα κοινωνικά και ιστορικά συμφραζόμενά
του. Με αυτή την έννοια, ο Τερζάκης είναι ένας αριστερός στοχαστής. Και ως
τέτοιος, βλέπει κριτικά την ίδια την αριστερή παράδοση σκέψης, αλλά επίσης
τις προσπάθειες διαφυγής από αυτή μέσα από ιρασιοναλιστικές σήραγγες ή
νεφελώδη θεωρητικά σχήματα.
Και νά που η παρένθεση αυτή δεν είναι και τόσο παρενθετική. Γιατί μας
βοηθάει να καταλάβουμε το ιδιαίτερο ενδιαφέρον του Τερζάκη για τους τρεις
φιλοσόφους, τα κοινά σημεία του προβληματισμού του με τον δικό τους, τις
αντιρρήσεις του, τη στάση του απέναντι όχι μόνο στο φιλοσοφικό έργο, αλλά
και στην προσωπικότητα του καθενός από αυτούς. Ο Παπαϊωάννου, ο Καστοριάδης
και ο Αξελός ξεκίνησαν ως μαρξιστές, αλλά ήταν από τους πρώτους σε
παγκόσμια κλίμακα που ήρθαν σε ρήξη με τον μαρξισμό - όχι μόνο με τις
«παραμορφώσεις» του, αλλά και με την ίδια τη σκέψη του Μαρξ, την οποία
ακόμη και η Σχολή της Φραγκφούρτης δεν τόλμησε να αμφισβητήσει ανοιχτά. Στη
συνέχεια οι αναζητήσεις τους οδήγησαν και τους τρεις πίσω στην αρχαία
Ελλάδα: ο Καστοριάδης, μέσα από το αίτημα της αυτονομίας σε όλες τις
σφαίρες της κοινωνικής ζωής, ξαναβρήκε τον Αριστοτέλη, ο Αξελός με τη
διαλεκτική κοσμολογία του συνάντησε τον Ηράκλειτο, ο Παπαϊωάννου ξανάκανε
επίκαιρη την τραγική αντίληψη της ζωής από τους αρχαίους Έλληνες, με την
πάντα επισφαλή ισορροπία ανάμεσα στην ατομική συνείδηση και τον κόσμον. Αν
αυτή η ανάδρομη πορεία μπορεί να θεωρηθεί επιστροφή στις ρίζες, πρέπει να
τονιστεί ότι δεν είναι καθόλου με την εθνοκεντρική έννοια - μολονότι
υπαινίσσεται ίσως, στην περίπτωση των τριών εκπατρισμένων Ελλήνων
φιλοσόφων, το όνειρο μιας πατρίδας γονιμοποιημένης από τα καλύτερα στοιχεία
της πνευματικής της παράδοσης.
Είναι φανερό ότι ο Τερζάκης συμμερίζεται την κριτική των τριών στον Μαρξ
(ιδιαίτερα στον τεχνικισμό και τον οικονομισμό του, που τον κρατούν δέσμιο
των καπιταλιστικών σημασιοδοτήσεων του κόσμου και της Ιστορίας), αλλά η
στάση του απέναντι στη συνομιλία τους με τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό
είναι πιο διαφοροποιημένη. Εύκολα διαπιστώνουμε, επίσης, ότι τους
παρουσιάζει με φθίνουσα σειρά συμπάθειας ή εκλεκτικής συγγένειάς του προς
αυτούς (πρώτα τον Παπαϊωάννου, έπειτα τον Καστοριάδη και τελευταίο τον
Αξελό), αν και αυτό είναι μάλλον σύμπτωση, γιατί στην πραγματικότητα ο
Τερζάκης διαλέγει τη σειρά σύμφωνα με την πνευματική γενεαλογία: ο
Παπαϊωάννου επηρέασε αποφασιστικά τους άλλους δύο.
Ο Κώστας Αξελός, σύμφωνα με τον Φώτη Τερζάκη, «αφομοιώθηκε γρηγορότερα και
πιο θεαματικά» στο γαλλικό πνευματικό περιβάλλον, σε σχέση με τους Κώστα
Παπαϊωάννου και Κορνήλιο Καστοριάδη
Εμείς θα ακολουθήσουμε εδώ την αντίστροφη σειρά. Ο Κώστας Αξελός (γ. 1924)
είναι από τους τρεις εκείνος που, σύμφωνα με τον Τερζάκη, «αφομοιώθηκε
γρηγορότερα, και πιο θεαματικά, στο νέο του πνευματικό περιβάλλον», πράγμα
που φαίνεται να υπονοεί πως είναι εκείνος ο οποίος πλησιάζει περισσότερο
στον τύπο του σύγχρονου Γάλλου φιλόσοφου, με ό, τι αυτό συνεπάγεται. Αφού
ξέκοψε από τον μαρξισμό (με μια κριτική ανάλυση που οφείλει πολλά στον
Παπαϊωάννου), ανέπτυξε, ολοφάνερα επηρεασμένος από τον Χάιντεγκερ, μια
κοσμολογική διαλεκτική που, μέσω της έννοιας του παιχνιδιού, θέλει να
προβάλει την ενότητα μεταξύ του είναι και του μη είναι, του στοχασμού και
του αντικειμένου του, τελικά να αποκαταστήσει την ενότητα του ανθρώπου και
του κόσμου, την οποία κατέλυσε η δυτική ανθρωποκεντρική σκέψη. H ένσταση
του Τερζάκη είναι ότι η πειστικότητα του λόγου του Αξελού εξαρτάται από μια
εύθραυστη υφολογική ισορροπία μεταξύ φιλοσοφίας και ποίησης. Στο Προς την
πλανητική σκέψη (1964) - το αντιπροσωπευτικότερο έργο του φιλόσοφου - η
ισορροπία αυτή επιτυγχάνεται, από τότε όμως ο Αξελός χρησιμοποιεί ένα όλο
και πιο αόριστο, όλο και πιο αυτοπαθές ιδίωμα, που μπορεί να τον κάνει
δημοφιλή στη Γαλλία, αλλά φαίνεται να παραιτείται από κάθε στόχευση και να
οδηγεί στην αποσύνθεση του στοχασμού.
Κορνήλιος Καστοριάδης: Ο Φώτης Τερζάκης εξαίρει το εύρος και τη
συνθετικότητα της σκέψης του, αλλά απωθείται από τον εγωπαθή και άμετρα
φιλόδοξο χαρακτήρα του
O Κορνήλιος Καστοριάδης (1922 - 1997) υπήρξε ο πολιτικότερος από τους τρεις
φιλοσόφους. Ο Τερζάκης εξαίρει το εύρος και τη συνθετικότητα της σκέψης
του, που επεξεργαζόταν και συνδύαζε ιδέες από τους πιο διαφορετικούς
τομείς, καθώς και τη στερεότητα της επιχειρηματολογίας του. Αλλά τον απωθεί
ο εγωπαθής και άμετρα φιλόδοξος χαρακτήρας του, που δεν τον άφηνε να
παραδεχτεί τις - πάμπολλες και σημαντικότατες - οφειλές του σε άλλους
στοχαστές ή ερευνητές, που τον έκανε να επινοεί μια εξεζητημένη ορολογία
για να κρύψει αυτές τις επιρροές και που τον παρέσυρε σ' ένα άδοξο φλερτ με
τον ρόλο του πολιτικού συμβούλου τη δεκαετία του 1980, όταν δημοσίευσε
εκείνες τις τόσο άστοχες, όπως αποδείχτηκε σύντομα, εκτιμήσεις του για τη
φοβερή ισχύ του σοβιετικού στρατοπέδου και την εξ αυτής απειλή για την
παγκόσμια ειρήνη, την οικολογική ισορροπία του πλανήτη κ.λπ.
Ο Καστοριάδης ξεκίνησε ως τροτσκιστής (μέλος του κύκλου του ?γι Στίνα),
διατήρησε για αρκετό διάστημα στη Γαλλία δεσμούς με τον τροτσκισμό, έδειξε
με μια πρωτοποριακή οικονομική ανάλυση ότι το σοβιετικό σύστημα δεν ήταν
σοσιαλιστικό και, γύρω στα μέσα της δεκαετίας του 1960, εγκατέλειψε
οριστικά τον μαρξισμό. Στο κορυφαίο έργο του, με τον στρυφνό και κορδωμένο
τίτλο H φαντασιακή θέσμιση της κοινωνίας (1975), όρισε ως πρότυπο
συλλογικής και ατομικής αυτονομίας την κοινωνία που έχει συνείδηση ότι οι
θεσμοί της δεν είναι φυσικές ουσίες ούτε επιταγές κάποιου υπερβατικού
όντος, αλλά ανθρώπινα έργα, που αναπόφευκτα αλλοιώνονται στη ροή του
χρόνου. Σύμφωνα με τον Καστοριάδη, τέτοιες κοινωνίες εμφανίστηκαν μόνο δύο
φορές στην Ιστορία: τον 5ο π.X. αιώνα στην Αθήνα και τον 11ο αιώνα στις
πρώιμες αναγεννησιακές πόλεις της βόρειας Ιταλίας και της Φλάνδρας. H
κριτική του Τερζάκη είναι αυτή τη φορά κάπως αμήχανη και μάλλον δεν θίγει
τον πυρήνα της φιλοσοφικής σύλληψης του Καστοριάδη. Εκείνο που φαίνεται να
τον ενοχλεί κυρίως είναι ότι η ιδέα αυτή οδήγησε στη συνέχεια τον φιλόσοφο
σε μια «εξαιρετικά αμφιλεγόμενη» ρητορική υπεράσπισης του δυτικού
(ελληνο-δυτικού) πολιτισμού απέναντι στον ιδεολογικό τριτοκοσμισμό.
Κώστας Παπαϊωάννου: O πιο ευαίσθητος, ο πιο βαθύς και ο πιο ρηξικέλευθος
της τριάδας
Ο Κώστας Παπαϊωάννου (1925 - 1981), κάτι λόγω του πρόωρου θανάτου του, κάτι
λόγω του χαμηλού προφίλ που κρατούσε, κάτι εξαιτίας εκείνου του «πολύ
νωρίς» που τόσο συχνά σημαδεύει την εμφάνιση της πρωτοτυπίας και την κάνει
ακατανόητη, είναι ο λιγότερο γνωστός της τριάδας. Ωστόσο, υπήρξε ο πιο
ευαίσθητος, ο πιο βαθύς και ο πιο ρηξικέλευθος. Αυτή είναι η άποψη του
Τερζάκη, αυτή είναι, θα προσθέσω, και η δική μου άποψη. Μολονότι πρέπει να
πω ότι η ιδέα του Παπαϊωάννου για τον ιουδαιοχριστιανικό (δυτικό) πολιτισμό
ως προϊούσα έκπτωση και αλλοτρίωση του ανθρώπου (την αναπτύσσει διεξοδικά
στο H αποθέωση της Ιστορίας, το τελευταίο έργο του, που εκδόθηκε
μεταθανάτια) μού φαίνεται πως προαναγγέλλει τις ιρασιοναλιστικές φιλοσοφίες
του New Age και τις αντιλήψεις ορισμένων πολιτικά αντιδραστικών κινημάτων
της εποχής μας, χωρίς αυτό να σημαίνει καθόλου ότι ο Παπαϊωάννου θα
συμφωνούσε με τέτοιες θέσεις. Παρ' όλα αυτά, η προδρομική κριτική του στον
τεχνικισμό του Μαρξ, οι εξίσου πρωτοποριακές παρατηρήσεις του για τη φύση
του σύγχρονου ολοκληρωτισμού, για το εθνοπολιτισμικό υπόβαθρο του
σοβιετικού αυταρχισμού, για την απώλεια του τραγικού αισθήματος στη
σύγχρονη ζωή και τέχνη, για την εργαλειοποίηση των σύγχρονων πολιτικών
θεσμών, οι οποίοι αντικατέστησαν τη θρησκευτική ετερονομία του ανθρώπου με
την κοσμική ετερονομία, όλα αυτά και πολλά άλλα παράγωγα της σκέψης του
μαρτυρούν μια διάνοια πρώτης γραμμής και, όπως είπαμε, επηρέασαν
αποφασιστικά τους άλλους δύο φιλοσόφους.
Εξάλλου, η κριτική του Παπαϊωάννου στον δυτικό πολιτισμό μπορεί να
καταλήγει ισοπεδωτική, αλλά έχει υγιείς και πάντα επίκαιρες βάσεις: η
υπερβατικότητα του ιουδαιοχριστιανικού θεού κάνει τη σχέση του ανθρώπου
προς το θείο σχέση δούλου προς αφέντη, ο υποβιβασμός της φύσης σε
αντικείμενο προς εκμετάλλευση σημαδεύει την αποξένωση του ανθρώπου από αυτή
(με συνέπειες που σήμερα βιώνουμε δραματικότερα από κάθε προηγούμενη
εποχή). Σ' αυτό τον πολιτισμό ο Παπαϊωάννου αντιπαραθέτει τον αρχαίο
ελληνικό, που δεν αναγνώριζε δυϊσμούς όπως πνεύμα - ύλη, ψυχή - σώμα,
άνθρωπος - φύση κ.λπ. Ο Τερζάκης επισημαίνει, σωστά, ότι με αυτό ο
Παπαϊωάννου δεν εξιδανίκευε την αρχαία Ελλάδα και δεν αγνοούσε τις
εσωτερικές αντιθέσεις της αρχαίας ελληνικής σκέψης. H αναφορά του στους
«Έλληνες» είχε αξιακό - κανονιστικό χαρακτήρα, ήταν, με τα λόγια του ίδιου
του Παπαϊωάννου, μια «ιδιοποίηση ενός κομματιού της παρελθούσης ιστορίας»
με σκοπό τον επαναπροσανατολισμό της νεωτερικότητας - ό,τι έκαναν, δηλαδή,
πάντοτε οι πρωτοπορίες.
Στην αρχή της μελέτης του, ο Τερζάκης διερωτάται τι θα είχε συμβεί αν το
ανθρώπινο δυναμικό που επέβαινε στο Ματαρόα είχε μείνει στην Ελλάδα, έστω
σε μια Ελλάδα που δεν έστηνε πια στον τοίχο τα πιο ελπιδοφόρα τέκνα της. Θα
είχε άραγε καρποφορήσει ή μήπως θα είχε πάει χαμένο σε μια χώρα από την
οποία, με τον υπάρχοντα άκαμπτο διεθνή καταμερισμό εργασίας, δεν αναμένεται
αξιόλογη πολιτισμική παραγωγή; H ερώτηση είναι, δυστυχώς, ρητορική και η
θλιβερή αλήθεια, ότι σε μια χώρα καλλιεργείται μόνο τόσος και μόνο τέτοιου
είδους πολιτισμός όσον και όποιον τής επιτρέπει η θέση της στο διεθνές
σύστημα ανταλλαγών, έχει επισημανθεί αρκετές φορές και από αυτήν εδώ τη στήλη.
Να είναι άραγε τυχαίο ότι εκείνος από τους τρεις φιλοσόφους που έμεινε
σχετικά άσημος, αν και άξιζε πιθανώς περισσότερο από τους άλλους δύο, ήταν
ο μόνος που επέμενε να γράφει τα έργα του στα ελληνικά;
ΤΑ ΝΕΑ , 27-09-2003 , Σελ.: P32
Κωδικός άρθρου: A17751P321
ID:383972
Αρχειοθήκη ιστολογίου
-
▼
2008
(92)
-
▼
Ιουνίου
(92)
- Η γενιά της κατοχής / του Δημήτρη Νιάνια 21-12-200...
- για την υπεράσπιση του Καστοριάδηby Θ. 11:23am, Sa...
- Πέθανε το πρωί της Παρασκευής, σε ηλικία 93 ετών, ...
- Κρανάκη, Μιμίκα Ι. | Kranaki, Mimika I. Σύντομη β...
- Ο Καστοριάδης είχε θέσει µε ιδιαίτερη δριµύτητα το...
- Θεοφάνης Τάσης: ο πολιτικός Καστοριάδης και η πολι...
- ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΚΡΙΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ Ο Κορνήλιος Κα...
- Με το όραμα της αυτοθεσμιζόμενης κοινωνίας Δεν χωρ...
- Ροζέ Μιλλιέξ, ο Γάλλος λόγιος που έζησε και έδρασε...
- Πέθανε ο διανοούμενος και φιλέλληνας Ροζέ Μιλλιέξ ...
- Κορνήλιος Καστοριάδης: Εκφραστικά Μέσα Της Ποίησης...
- AMBASSADE DE FRANCE EN GRÈCE Athènes, le 7 jui...
- Αναμνήσεις απο τις σπουδές στο Παρίσι ...
- Κορνήλιος Καστοριάδης: Η άνοδος της ασημαντότηταςΠ...
- 1922: Γέννηση του Κορνήλιου Καστοριάδη, στην Κωνστ...
- Κορνήλιος Καστοριάδης - Φιλοσοφία της Αυτονομίας (...
- «Το ταξίδι του Ματαρόα, 1945.Διακρινοντας Μια ματ...
- «Ματαρόα»Η ΣΥΝΑΡΠΑΣΤΙΚΗ ΖΩΗ ΤΟΥ ΑΝΔΡΕΑ ΚΑΜΠΑ ΚΑΙ Τ...
- .«Το ταξίδι του Ματαρόα, 1945 – Στον καθρέφτη της ...
- Ματαρόα.ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ ΚΟΥΡΤΟΒΙΚhttp://ta-nea.dolnet.g...
- Ο Κορνήλιος Καστοριάδης (Κωνσταντινούπολη, 11 Μαρτ...
- ΤΕΧΝΕΣ :: ΒΙΒΛΙΟ :: ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ Πέθανε στα 88 τη...
- Διάβασα χθές στην Καθημερινή πρώτη φορά για τη Μιμ...
- Μιμίκα ΚρανάκηΗ Μιμίκα Κρανάκη, συγγραφέας του Con...
- Μια άλλη ΕυρώπηΟ Καστοριάδης και εμείςΤέτα Παπαδοπ...
- «Το ταξίδι του Ματαρόα,1945 Στον καθρέφτη της μνήμ...
- Το πλοίο «Ματαρόα»Κύριε διευθυντάΑνοίγοντας το κυρ...
- Καληνύχτα Ροζέ, καλημέρα θλίψη Αντιγράφω από «Τα Ν...
- «Ματαρόα» 1945Το θρυλικό «Ματαρόα». Στα πολυνησιακ...
- Ημερολόγια καταστρώματος ενός πλοίου που το λέγαν ...
- Ιωάννης Ξενάκης «Η μουσική μιλάει μόνο στο μυαλό» ...
- ΙΑΝΗΣ ΞΕΝΑΚΗΣ Ο μουσικός των αριθμών Ελεύθερη Σκέψ...
- Γιάννης Ξενάκης - Στοιχεία πιθανοτικών μεθόδων μου...
- Ο Iάννης Ξενάκης αυτοπροσωπογραφείται«Δεν ήθελα να...
- Ετσι τραυματίστηκε ο Ξενάκης Από τη Ροζίτα Σώκου λ...
- Γιάννηs Ξενάκηs. «Ετσι έχασε το μισό του πρόσωπο.....
- Ιάννης Ξενάκης.Οι «γαλαξίες» του στοχαστή μουσικού...
- Ιάννης Ξενάκης Βιογραφικά στοιχείαΓεννήθηκε στη Βρ...
- ο Γλωσσολόγος και Νεοελληνιστής Σταμάτης Καρατζάς....
- Τ. Ζενέτος, Κατοικία στη Γλυφάδα, 1961.Ελληνικότητ...
- Μια σημαντική έκθεση αρχιτεκτονικής με σημείο αναφ...
- Τ. Ζενέτος Υπάρχουν γυάλινα κτίρια τα οποία συγκατ...
- Ε. ΚΡΙΑΡΑΣ Ο ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Ε. ΚΡΙΑΡΑΣ ΑΠΑΝΤΑ ΣΤΟΝ Γ. Μ...
- Επιστολές λογίων προς τον Ε. Κριαρά Του Ν. Δ. Τρια...
- Εμμανουήλ Κριαράs Ενας αιώνας θητεία στη γλώσσαΗ ί...
- Ε. ΚΡΙΑΡΑΣ Ο Καραμανλής αναγνωρίζει τη δημοτική γλ...
- Ε. ΚΡΙΑΡΑΣ * Παρακολουθώ τελευταία τα «αντιλεγόμεν...
- Ε. ΚΡΙΑΡΑΣ ΕΝΑ ΓΛΩΣΣΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ, ΓΙΑ ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΕΧΕ...
- Εμμανουήλ Κριαράs Ενας αιώνας θητεία στη γλώσσαΗ ί...
- Ο Ε. Κριαράς γεννήθηκε στον Πειραιά (1906). Τελείω...
- Επιστολές λογίων προς τον Ε. Κριαρά Ε. Κριαράς «Αλ...
- Ο Ε. ΚΡΙΑΡΑΣ ΓΡΑΦΕΙ ΓΙΑ ΤΗΝ 4Οή ΕΠΕΤΕΙΟ ΑΠΟ ΤΟΝ ΘΑ...
- Γραμματικές της νέας Ελληνικής Τσοπανάκης, Α. Γ. 1...
- Γραμματικές της νέας Ελληνικής Χρήστος Κλαίρης - Γ...
- Η Μιμίκα Κρανάκη πέθανε ήσυχα στο Παρίσι Ολγα Σελλ...
- Το ταξίδι του Ματαρόα, 1945 Στον καθρέφτη της μνήμ...
- .«Το ταξίδι του Ματαρόα, 1945 – Στον καθρέφτη της ...
- Γράφει η Ναταλί Κάππα24 / 04 / 2008Η δημιουργός κα...
- Ν. Ανδρικοπούλου:«Το ταξίδι του Ματαρόα,1945 Στον ...
- Φόρος τιμής στον Ντίκο ΒυζάντιοΗμ/νία έκδοσης: 25 ...
- ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗΗ ΣΥΛΛΟΓΗ ΚΑΓΚΕΛΑΡΗ "Α...
- Χαμένοι στο βλέμμα του Βυζάντιου 06/09/2007 18:...
- Στα ίχνη του χαμένου βλέμματος…Εκθεση αφιερωμένη σ...
- αφήγηση Η γυναίκα με τα μεγάλα μάτια Πώς διέφυγαν ...
- Ανθρωποκεντρικές συνθέσεις «Ντίκος Βυζάντιος, στα...
- Στα ίχνη του Ντίκου «E» 1/9 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΚΑΤΕΡΙΝΑ...
- ΠOΛITIΣMOΣ Hμερομηνία δημοσίευσης: 14-08-07 «Εφ...
- Εγκαινιάστηκε την Παρασκευή 7 Σεπτεμβρίου στο κεντ...
- Ο Ντίκος Βυζάντιος γύρισε σπίτιΕνα μήνα μετά τον θ...
- Ο Ντίκος Βυζάντιος, ένας από τους κορυφαίους Ελλην...
- Μια μέρα θα γυρίσειΈλλης Αλεξίου Ο συνάδελφός μου ...
- Ελλη ΑλεξίουΗ αυτοβιογραφική ταινία - ντοκουμέντο ...
- Πριν 28 χρόνια, στις 20 Αυγούστου 1979, δημοσιεύθη...
- ΑΛΕΞΙΟΥ, ΕΛΛΗ ΕΛΛΗ ΑΛΕΞΙΟΥ (1894-1988) Η Έλλη ...
- ΕΛΛΗ ΑΛΕΞΙΟΥ (1894 - 1988) Η πεζογράφος Έλλη Αλεξ...
- ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΕΛΛΗΣ ΑΛΕΞΙΟΥ Η Ελλη Αλεξίου γεννήθηκε...
- Η Έλλη Αλεξίου -αδελφή της Γαλάτειας Καζαντζάκη- γ...
- «Contre-temps» της Μιμίκας Κρανάκη (Βιβλιοπωλείον ...
- Γαλλικό Ινστιτούτο: Εκατόν ένα χρόνια συνεργασίας ...
- Ματαρόα, το πλοίο της μεγάλης φυγής Μαρτυρίες για...
- Νίκος Γ. Σβορώνος: Η έγκυρη μαρξιστική εκδοχή της ...
- « Melpo, c’est la Grèce, c’est la Méditerranée, c’...
- ΟΚΤΑΒΙΟΣ ΜΕΡΛΙΕΜερλιέ Οκτάβιος (Merlier Octave) (Ρ...
- Octavius MerlierE VicipaediaSalire ad: navigatione...
- Cranaki Mimika"ΜΑΤΑΡΟΑ" σε δύο φωνές. Σελίδες ξενη...
- Ματαρόα, το πλοίο της μεγάλης φυγής Μαρτυρίες για...
- MataroaUn article de Wikipédia, l'encyclopédie lib...
- Kostas AxelosUn article de Wikipédia, l'encyclopéd...
- Mataroa – Le navire de fuiteDeux livres sont publi...
- Βιογραφικό Γεννήθηκε στο Βόλο στις 16 Ιανουαρίου 1...
- ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΚΩΣΤΑ ΠΑΠΑΪΟΑΝΝΟΥΝΙΚΟΣ ΤΖ. ΣΕΡΓΗΣΔρ....
- ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΚΩΣΤΑ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥΟ Κώστας Στρ. Παπαϊ...
-
▼
Ιουνίου
(92)
Δευτέρα 9 Ιουνίου 2008
Εγγραφή σε:
Σχόλια ανάρτησης (Atom)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου