Κορνήλιος Καστοριάδης - Φιλοσοφία της Αυτονομίας (Του
Πολιτισμός
Κυριακή, 11 Μάιος 2008 21:15
Ο μεγάλος Έλληνας φιλόσοφος του 20ού αιώνα Κορνήλιος Καστοριάδης είναι γνωστός στο κοινό της πόλης μας από εικοσαετίας, τότε που στα πλαίσια των μαθημάτων του Ελεύθερου Ανοιχτού Πανεπιστημίου του Δήμου Βόλου, ενός θεσμού που εδραιώθηκε στο Βόλο και συντέλεσε στη διεύρυνση και αναβάθμιση του ιδεολογικού και πνευματικού επιπέδου των ανθρώπων του. Μακάρια και ευτυχής εποχή που δεν υπάρχει περίπτωση να ξαναϋπάρξει.
Ήταν στις 16 Φεβρουαρίου 1989 όταν ο Κορνήλιος, προσκεκλημένος από το Πάντειο Πανεπιστήμιο για να του αποδοθεί η τιμή του Επίτιμου Διδάκτορα θέλησε να έρθει να μιλήσει στο Βόλο, σε μια αίθουσα του Δημαρχείου που ήταν κατάμεστη, μαζί με τους διαδρόμους και τις κλίμακες. Ο λόγος του ήταν μεστός νοήματος και προβληματισμού. Το βράδυ που δειπνήσαμε μας εκμυστηρεύτηκε και την ταλαιπωρία της ομάδος των Τροσκιστών στην περίοδο της μεταξικής δικτατορίας, όταν ένα πρωί τους συνέλαβε η Ασφάλεια του Μανιαδάκη όλους, εκτός από έναν, που όλως παραδόξως φυγαδεύτηκε στην Αμερική για σπουδές. Ας είναι. Αυτά ως προοίμιο.
Ο Θεοφάνης Τάσης έχει ειδικευθεί στη φιλοσοφία με μεταπτυχιακό στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, ενώ το 2007 αναγορεύτηκε ομόφωνα Διδάκτωρ της φιλοσοφίας στο Βερολίνο, στο Freie Universitat Berlin, με βαθμό άριστα με έπαινο.
Το βιβλίο που μόλις κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις «ΕΥΡΑΣΙΑ» του Φαίδωνα Κυδωνιάτη, με τίτλο «ΚΑΣΤΟΡΙΑΔΗΣ - Μια φιλοσοφία της αυτονομίας» (εκδόσεις «Ευρασία» Αθήνα 2007, σ.σ. 434), αποτελεί μια ελαφρώς επεξεργασμένη μορφή της διδακτορικής διατριβής του Θεοφάνη Τάση, με την οποία επιχειρεί μια πολυεπίπεδη προσέγγιση της προβληματικής και του στοχασμού του συγγραφέα της «Φανταστικής θέσμισης της κοινωνίας».
Ο Κορνήλιος Καστοριάδης γεννήθηκε το 1922 στην Κωνσταντινούπολη. Ο πατέρας του, όπως ο ίδιος ομολογούσε, ήταν λάτρης της μόρφωσης, άθεος, βολταιρικός και φανατικός αντιβασιλικός. Η μητέρα του, ιδιαίτερα ευαίσθητη, αγαπούσε τη μουσική. Ο Καστοριάδης μεγάλωσε μέσα στο κλίμα της Αθήνας του Μεσοπολέμου κι απόχτησε μια στέρεη μόρφωση. Η συμμετοχή του στην Κουμμουνιστική Νεολαία Ελλάδας και αργότερα στις τροτσκικιστές ομάδες προκάλεσε την επικήρυξη του από τις διωχτικές αρχές, έως ότου με το πλοίο «Ματαρόα» έφτασε στη Γαλλία. Ήταν αμέσως μετά τον πόλεμο, όταν το 1945, με ενέργειες των δύο φιλελλήνων, του Οκτάβιου Μερλιέ και του Ροζέ Μιλλιέξ, υπευθύνων του Γαλλικού Ινστιτούτου, η Γαλλική κυβέρνηση χορήγησε υποτροφίες στον πνευματικό ανθό της Ελλάδας και τους διέσωσε από την μισαλλόδοξη εκδίκηση των απόντων από τον μεγάλο απελευθερωτικό αγώνα. Πάνω στο «Ματαρόα» βρέθηκαν τα καλύτερα μυαλά της Ελλάδας, που δεν μπορούσαν παρά να είναι αριστεροί και οι οποίοι δόξασαν και δοξάζουν μέχρι σήμερα τη χώρα μας. Κορνήλιος Καστοριάδης, Κώστας Αξελός, ο βολιώτης Κώστας Παπαϊωάννου, ο Ξενάκης, η Γλύκατζη Αρβελέρ, ο Μέμος Μακρής, ο Μάνος Ζαχαρίας και διακόσιοι ακόμη άλλοι επιφανείς διανοούμενοι.
Ο Κορνήλιος Καστοριάδης, έντονα πολιτικοποιημένο άτομο, ήταν ανήσυχος κι ερευνητικό. Προσπαθούσε μέσα από τη φιλοσοφική σκέψη να διατυπώσει προτάσεις πολιτικής υλοποίησης. Μ’ αυτή την αγωνία έζησε σ’ όλη του τη ζωή. Στάθηκε κριτικά, αλλά και έντονα επικριτικά μπροστά στην εφαρμοσμένη θεωρία του μαρξισμού, διαφώνησε παρά πολλές φορές, αποσχίστηκε από τις τροσκιστικές ομάδες και ακολούθησε αυτόνομη πορεία. Μετά την αποκοπή των σχέσεών του μ’ όλους αυτούς, ίδρυσε μαζί με άλλους το περιοδικό «Σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα», το οποίο τάραξε τα νερά της πολιτικής ζωής του Παρισιού, όταν για πρώτη φορά αναφέρθηκε στη σοβιετική γραφειοκρατία, ως εγγενή δυσχέρεια προαγωγής του μαρξισμού, και μάλιστα σε μια εποχή που ο Σαρτρ κυριαρχούσε με τον φιλοσοβιετισμό του. Το περιοδικό σταμάτησε να εκδίδεται το 1965, οπότε ο Καστοριάδης στράφηκε προς την ψυχανάλυση.
Ο Θεοφάνης Τάσης στην πολύ αξιόλογη αυτή μελέτη του παρακολουθεί τον Καστοριάδη σ’ όλα τα βήματα του αλλά και εναλλαγές των απόψεών του. Ερμηνεύει και οριοθετεί τον αυτόνομο στοχασμό του φιλόσοφου και τις παρεμβάσεις του στην σύγχρονη οικονομική θεωρία, στον επαναπροσδιορισμό του σοσιαλισμού, στην κριτική της μαρξικής οικονομικής θεωρίας και στην ανάλυση των συνιστωσών της, της μελέτης και της ρήξης του με τον φροϋδισμό και μιας πληθώρας άλλων πτυχών του φιλοσοφικού στοχασμού του Καστοριάδη.
Ο Κορνήλιος Καστοριάδης υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους και πιο ρηξικέλευθους στοχαστές του δεύτερου μισού του 20ού αιώνα. Φιλόσοφος του ριζικού φανταστικού, συνιδρυτής του περιοδικού «Σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα», ψυχαναλυτής που ανανέωσε τη φροϋδική θεωρία, πολιτικός στοχαστής διαμετρήματος που ενέπνευσε εργάτες και φοιτητές στα γεγονότα του Μάη του 1968 στη Γαλλία, σημαίνων οικονομολόγος του ΟΟΣΑ, αναγνωρισμένος, αρχαιοελληνιστής, εκφραστής μιας ελευθεριακής αριστεράς και υπέρμαχος του προτάγματος της αυτονομίας.
Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του Καστοριάδη όμως είναι πως δεν εντάσσεται σε κανένα από τα φιλοσοφικά ρεύματα του εικοστού αιώνα.
Η μελέτη αυτή του Θεοφάνη Τάση αποτελεί την πρώτη πλήρη, συστηματική και διαφωτιστική μονογραφία στην Ελλάδα για το σύνολο του έργου του Κορνήλιου Καστοριάδη. Παράλληλα παρέχει δυνατότητες χρησιμοποίησης και ως εγχειριδίου, όπου το κάθε κεφάλαιο λειτουργεί αυτόνομα, αλλά και εντάσσεται οργανικά στο σύνολο, συνθέτοντας ένα συναρπαστικό ψηφιδωτό της σκέψης του.
Ιδιαίτερα ενδιαφέρον προκαλεί το εκτεταμένο προλογικό σημείωμα του καθηγητή στο Freie Universitat Berlin, Frieder Otto Wolf.
Αρχειοθήκη ιστολογίου
-
▼
2008
(92)
-
▼
Ιουνίου
(92)
- Η γενιά της κατοχής / του Δημήτρη Νιάνια 21-12-200...
- για την υπεράσπιση του Καστοριάδηby Θ. 11:23am, Sa...
- Πέθανε το πρωί της Παρασκευής, σε ηλικία 93 ετών, ...
- Κρανάκη, Μιμίκα Ι. | Kranaki, Mimika I. Σύντομη β...
- Ο Καστοριάδης είχε θέσει µε ιδιαίτερη δριµύτητα το...
- Θεοφάνης Τάσης: ο πολιτικός Καστοριάδης και η πολι...
- ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΚΡΙΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ Ο Κορνήλιος Κα...
- Με το όραμα της αυτοθεσμιζόμενης κοινωνίας Δεν χωρ...
- Ροζέ Μιλλιέξ, ο Γάλλος λόγιος που έζησε και έδρασε...
- Πέθανε ο διανοούμενος και φιλέλληνας Ροζέ Μιλλιέξ ...
- Κορνήλιος Καστοριάδης: Εκφραστικά Μέσα Της Ποίησης...
- AMBASSADE DE FRANCE EN GRÈCE Athènes, le 7 jui...
- Αναμνήσεις απο τις σπουδές στο Παρίσι ...
- Κορνήλιος Καστοριάδης: Η άνοδος της ασημαντότηταςΠ...
- 1922: Γέννηση του Κορνήλιου Καστοριάδη, στην Κωνστ...
- Κορνήλιος Καστοριάδης - Φιλοσοφία της Αυτονομίας (...
- «Το ταξίδι του Ματαρόα, 1945.Διακρινοντας Μια ματ...
- «Ματαρόα»Η ΣΥΝΑΡΠΑΣΤΙΚΗ ΖΩΗ ΤΟΥ ΑΝΔΡΕΑ ΚΑΜΠΑ ΚΑΙ Τ...
- .«Το ταξίδι του Ματαρόα, 1945 – Στον καθρέφτη της ...
- Ματαρόα.ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ ΚΟΥΡΤΟΒΙΚhttp://ta-nea.dolnet.g...
- Ο Κορνήλιος Καστοριάδης (Κωνσταντινούπολη, 11 Μαρτ...
- ΤΕΧΝΕΣ :: ΒΙΒΛΙΟ :: ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ Πέθανε στα 88 τη...
- Διάβασα χθές στην Καθημερινή πρώτη φορά για τη Μιμ...
- Μιμίκα ΚρανάκηΗ Μιμίκα Κρανάκη, συγγραφέας του Con...
- Μια άλλη ΕυρώπηΟ Καστοριάδης και εμείςΤέτα Παπαδοπ...
- «Το ταξίδι του Ματαρόα,1945 Στον καθρέφτη της μνήμ...
- Το πλοίο «Ματαρόα»Κύριε διευθυντάΑνοίγοντας το κυρ...
- Καληνύχτα Ροζέ, καλημέρα θλίψη Αντιγράφω από «Τα Ν...
- «Ματαρόα» 1945Το θρυλικό «Ματαρόα». Στα πολυνησιακ...
- Ημερολόγια καταστρώματος ενός πλοίου που το λέγαν ...
- Ιωάννης Ξενάκης «Η μουσική μιλάει μόνο στο μυαλό» ...
- ΙΑΝΗΣ ΞΕΝΑΚΗΣ Ο μουσικός των αριθμών Ελεύθερη Σκέψ...
- Γιάννης Ξενάκης - Στοιχεία πιθανοτικών μεθόδων μου...
- Ο Iάννης Ξενάκης αυτοπροσωπογραφείται«Δεν ήθελα να...
- Ετσι τραυματίστηκε ο Ξενάκης Από τη Ροζίτα Σώκου λ...
- Γιάννηs Ξενάκηs. «Ετσι έχασε το μισό του πρόσωπο.....
- Ιάννης Ξενάκης.Οι «γαλαξίες» του στοχαστή μουσικού...
- Ιάννης Ξενάκης Βιογραφικά στοιχείαΓεννήθηκε στη Βρ...
- ο Γλωσσολόγος και Νεοελληνιστής Σταμάτης Καρατζάς....
- Τ. Ζενέτος, Κατοικία στη Γλυφάδα, 1961.Ελληνικότητ...
- Μια σημαντική έκθεση αρχιτεκτονικής με σημείο αναφ...
- Τ. Ζενέτος Υπάρχουν γυάλινα κτίρια τα οποία συγκατ...
- Ε. ΚΡΙΑΡΑΣ Ο ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Ε. ΚΡΙΑΡΑΣ ΑΠΑΝΤΑ ΣΤΟΝ Γ. Μ...
- Επιστολές λογίων προς τον Ε. Κριαρά Του Ν. Δ. Τρια...
- Εμμανουήλ Κριαράs Ενας αιώνας θητεία στη γλώσσαΗ ί...
- Ε. ΚΡΙΑΡΑΣ Ο Καραμανλής αναγνωρίζει τη δημοτική γλ...
- Ε. ΚΡΙΑΡΑΣ * Παρακολουθώ τελευταία τα «αντιλεγόμεν...
- Ε. ΚΡΙΑΡΑΣ ΕΝΑ ΓΛΩΣΣΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ, ΓΙΑ ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΕΧΕ...
- Εμμανουήλ Κριαράs Ενας αιώνας θητεία στη γλώσσαΗ ί...
- Ο Ε. Κριαράς γεννήθηκε στον Πειραιά (1906). Τελείω...
- Επιστολές λογίων προς τον Ε. Κριαρά Ε. Κριαράς «Αλ...
- Ο Ε. ΚΡΙΑΡΑΣ ΓΡΑΦΕΙ ΓΙΑ ΤΗΝ 4Οή ΕΠΕΤΕΙΟ ΑΠΟ ΤΟΝ ΘΑ...
- Γραμματικές της νέας Ελληνικής Τσοπανάκης, Α. Γ. 1...
- Γραμματικές της νέας Ελληνικής Χρήστος Κλαίρης - Γ...
- Η Μιμίκα Κρανάκη πέθανε ήσυχα στο Παρίσι Ολγα Σελλ...
- Το ταξίδι του Ματαρόα, 1945 Στον καθρέφτη της μνήμ...
- .«Το ταξίδι του Ματαρόα, 1945 – Στον καθρέφτη της ...
- Γράφει η Ναταλί Κάππα24 / 04 / 2008Η δημιουργός κα...
- Ν. Ανδρικοπούλου:«Το ταξίδι του Ματαρόα,1945 Στον ...
- Φόρος τιμής στον Ντίκο ΒυζάντιοΗμ/νία έκδοσης: 25 ...
- ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗΗ ΣΥΛΛΟΓΗ ΚΑΓΚΕΛΑΡΗ "Α...
- Χαμένοι στο βλέμμα του Βυζάντιου 06/09/2007 18:...
- Στα ίχνη του χαμένου βλέμματος…Εκθεση αφιερωμένη σ...
- αφήγηση Η γυναίκα με τα μεγάλα μάτια Πώς διέφυγαν ...
- Ανθρωποκεντρικές συνθέσεις «Ντίκος Βυζάντιος, στα...
- Στα ίχνη του Ντίκου «E» 1/9 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΚΑΤΕΡΙΝΑ...
- ΠOΛITIΣMOΣ Hμερομηνία δημοσίευσης: 14-08-07 «Εφ...
- Εγκαινιάστηκε την Παρασκευή 7 Σεπτεμβρίου στο κεντ...
- Ο Ντίκος Βυζάντιος γύρισε σπίτιΕνα μήνα μετά τον θ...
- Ο Ντίκος Βυζάντιος, ένας από τους κορυφαίους Ελλην...
- Μια μέρα θα γυρίσειΈλλης Αλεξίου Ο συνάδελφός μου ...
- Ελλη ΑλεξίουΗ αυτοβιογραφική ταινία - ντοκουμέντο ...
- Πριν 28 χρόνια, στις 20 Αυγούστου 1979, δημοσιεύθη...
- ΑΛΕΞΙΟΥ, ΕΛΛΗ ΕΛΛΗ ΑΛΕΞΙΟΥ (1894-1988) Η Έλλη ...
- ΕΛΛΗ ΑΛΕΞΙΟΥ (1894 - 1988) Η πεζογράφος Έλλη Αλεξ...
- ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΕΛΛΗΣ ΑΛΕΞΙΟΥ Η Ελλη Αλεξίου γεννήθηκε...
- Η Έλλη Αλεξίου -αδελφή της Γαλάτειας Καζαντζάκη- γ...
- «Contre-temps» της Μιμίκας Κρανάκη (Βιβλιοπωλείον ...
- Γαλλικό Ινστιτούτο: Εκατόν ένα χρόνια συνεργασίας ...
- Ματαρόα, το πλοίο της μεγάλης φυγής Μαρτυρίες για...
- Νίκος Γ. Σβορώνος: Η έγκυρη μαρξιστική εκδοχή της ...
- « Melpo, c’est la Grèce, c’est la Méditerranée, c’...
- ΟΚΤΑΒΙΟΣ ΜΕΡΛΙΕΜερλιέ Οκτάβιος (Merlier Octave) (Ρ...
- Octavius MerlierE VicipaediaSalire ad: navigatione...
- Cranaki Mimika"ΜΑΤΑΡΟΑ" σε δύο φωνές. Σελίδες ξενη...
- Ματαρόα, το πλοίο της μεγάλης φυγής Μαρτυρίες για...
- MataroaUn article de Wikipédia, l'encyclopédie lib...
- Kostas AxelosUn article de Wikipédia, l'encyclopéd...
- Mataroa – Le navire de fuiteDeux livres sont publi...
- Βιογραφικό Γεννήθηκε στο Βόλο στις 16 Ιανουαρίου 1...
- ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΚΩΣΤΑ ΠΑΠΑΪΟΑΝΝΟΥΝΙΚΟΣ ΤΖ. ΣΕΡΓΗΣΔρ....
- ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΚΩΣΤΑ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥΟ Κώστας Στρ. Παπαϊ...
-
▼
Ιουνίου
(92)
Δευτέρα 9 Ιουνίου 2008
Εγγραφή σε:
Σχόλια ανάρτησης (Atom)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου