Πληροφορίες

Η φωτογραφία μου
ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ART-ACT SFAELOU 3. 11522 ATHENS GREECE CONTEMPORARY ART INSTITUTE ART-ACT SFAELOU 3. 11522 ATHENS GREECE THE CONTEMPORARY ART INSTITUTE ART-ACT SFAELOU 3. 11522 ATHENS GREECE, COLLECTED AND COLLATED INFORMATION (Media) FOR THE WORK OF VISUAL ARTISTS GRADUATES AND STUDENTS OF THE SCHOOL OF FINE ARTS. PURPOSE IS AN ARCHIVE OF RESEARCH AND STUDY. IF YOU ARE INTERESTED SEND POSTAL (NOT REGISTERED, COURIER, WEBSITES, E-MAIL) WHAT YOU THINK YOU HOW TO (BIOGRAPHY, PUBLICATIONS, DOCUMENTS, PHOTOS PROJECTS, DVD, CD-R, LISTS OF REPORTS, etc.). THE MATERIALS WILL NOT BE RETURNED. CHRISTOS THEOFILIS PHONE NUMBER.: 6974540581 ADDRESS .: ART-ACT SFAELOU 3. 11522 ATHENS GREECE ART-CRITIC,CURATOR OF ART EXHIBITIONS,PERMANENT PARTNER OF THE NEWSPAPERS http://www.avgi.GR http://www.kte.gr/ JOURNAL INVESTOR -CULTURE http://www.xronos.gr / http://www.ihodimoprasion.gr/ http://www.edromos.gr/ MAGAZINE INFORMER



Οκτάβιος και Μέλπω Μερλιέ























Αρχειοθήκη ιστολογίου

Κυριακή 8 Ιουνίου 2008

Επιστολές λογίων προς τον Ε. Κριαρά
Του Ν. Δ. Τριανταφυλλοπουλου

Ε. Κριαράς «Αλληλογραφία. Επιστολές λογίων του εικοστού αιώνα», Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών (Ιδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη), Θεσσαλονίκη 2007, σελ. 670.

Απόσπασμα επιστολής (12-11-1928) του Στέλιου Καψωμένου, μετέπειτα καθηγητή της αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης: «Αγαπητέ μου Μανόλη, Χτες έδωσα ξέτασες γραφτές Ελληνικά και λατινικά και ελπίζω πως πέρασα. Στα Ελληνικά πήγα στο τμήμα του Λορεντζάτου, και άμα τελείωσα μού το πήρε και το διάβασε, όπως άλλωστε(!) το έκανε και για όλους. Λοιπόν, ενώ στους άλλους έβαλε καβγά για ένα σωρό λάθη, εμένα μόνο για μια μετοχή “ακούσοντες” αντίς “ακουσόμενοι” μού είπε πως είναι λάθος. Εννοείς ότι την είχα πρώτα ακουσόμενοι και ύστερα την έκαμα ακούσοντες ξαναδιαβάζοντας. Μου φαίνεται μάλιστα πως το πήρε ιδιαιτέρως το δικό μου γραφτό, γιατί το έβαλε δεξιά του, ενώ τα άλλα τα έβαλε αριστερά. Στα λατινικά πάλι έγραψα κατά τ’ άλλα τέλεια και μονάχα ένα λάθος έκαμα, ενώ δεν ώφειλα, δηλ. έβαλα το dum με παρατατικό οριστικής αντίς ενεστώτα, καθώς το λέει σε δυο μέρη η γραμματική. Κι αυτό αν και θυμήθηκα την περίπτωση, αλλά μου φάνηκε πως δεν είτανε η ίδια με κείνη που μας είχε δώσει.»

Στα σχόλια που επιτάσσει ο παραλήπτης της επιστολής, ο Εμμ. Κριαράς, σημειώνεται ότι το γράμμα «μαρτυρεί την επίδραση που είχε ασκήσει στη συντροφιά τότε των Χανιών το πέρασμα από εκεί του Ψυχάρη τρία μόλις χρόνια πριν από την ημερομηνία του γρ.» και προστίθεται πως «ώριμος αργότερα ο Καψωμένος γίνεται συντηρητικότερος δημοτικιστής, όμως ξεχωριστός στην καλλιέργεια του κομψού και απαλού ύφους». Δίνεται και η πληροφορία: «(Παναγή) Λορεντζάτου (1871-1941), φιλολόγου, μελετητή των ελληνικών γραμμάτων, καθηγ. ΠΑ».

Εικοσιενός χρονών ο Στέλιος –αργότερα Στυλιανός– και κάτω από το μπαϊράκι του Ψυχάρη, γράφει «ξέτασες», αλλά στο αρχαίο αντίστροφο «θέμα» του ξεφεύγει μόνο μια μετοχή, ενώ στο αντίστοιχο λατινικό το μοναδικό του σφάλμα είναι μια παρασύνταξη του dum.

Αν ήμουν εγώ ο παραλήπτης της επιστολής, θα υπογράμμιζα πόσο καταστροφική ήταν για τη συγκρότηση των φιλολόγων η κατάργηση των «θεμάτων» από την τελευταία δικτατορία. Και ας μου επιτραπεί στη βραχεία σημείωση για τον Παναγή Λορεντζάτο να προσθέσω εδώ τη μαρτυρία του Κυριάκου Χατζηιωάννου, ενός από τους σημαντικότερους Κυπρίους φιλολόγους, που γράφει στον Εμμ. Κριαρά (17.7.85): «Στις εισαγωγικές εξετάσεις στο Πανεπιστήμιο Αθηνών έγραψα όλα τα θέματα στη δημοτική (έκθεση ιδεών, μετάφραση, ιστορία κ.λπ.) κι ευτυχώς εξεταστής ήταν ο Λορεντζάτος, γιατί αν ήταν ο Πεζόπουλος δεν θα καθόμουν στα θρανία της Φιλοσοφικής».

Μέρος της μικροϊστορίας των φιλολογικών σπουδών στην Ελλάδα.

Θα συνεχίσω με απόσπασμα επιστολής του Γιώργου Αλισανδράτου (10.3.1979): «Θα μου επιτρέψετε λοιπόν να σας προτείνω, αν προλαβαίνετε, να γράψετε και για μερικές άλλες περιπτώσεις, όπως οι ακόλουθες –αν δεν έχετε γράψει: ο δικαιούμενος μισθός – τα υποσχόμενα επιδόματα – οι εκμεταλλευόμενοι μισθωτοί – οι εργαζόμενες υπερωρίες – τα διαπραγματευόμενα θέματα (…) με πολύ χαρά (…) αποθανατίζω – ανταπεξέρχομαι – μεταξεταστέος (…) απαντήθηκε το ερώτημα (…) στοχεύω (…)».

Καλά τα σημειώματα του Εμμ. Κριαρά για «τα λάθη και τα σωστά στη δημοτική», καλές και οι υποδείξεις του αρχοντικού φιλολόγου Γ. Αλισανδράτου, φοβάμαι, όμως, πως όλο αυτό το νερό το πίνει η άμμος. Ωστόσο, για τους μελετητές της γλωσσικής μας ιστορίας, η «Αλληλογραφία» είναι καλή, επίσης, πηγή.

Με τον Εμμ. Κριαρά δεν αλληλογραφούν φυσικά μόνον οι ομότεχνοι. Στην «Αλληλογραφία» περιλαμβάνονται επιστολές του Πάλλη, του Πρεβελάκη, του Π. Κανελλόπουλου, του Θεοτοκά, του Σεφέρη, του Παπατσώνη, του Θεόφιλου Φραγκόπουλου, του Τερζάκη και άλλων συγγραφέων. Ο Σεφέρης, του γράφει το Μεγάλο Σάββατο του 1950: «Αυτή τη στιγμή έλαβα τον “Κατσαΐτη” σας· είναι το καλύτερο πασχαλινό δώρο· χίλια ευχαριστώ. Από παλιά παρακολουθώ με μεγάλη συμπάθεια το έργο σας. Σαν Ελληνας λογοτέχνης που αισθάνεται πόσο τα χέρια του είναι δεμένα από την κατάσταση της φιλολογίας μας, πρέπει να προσθέσω: και με αλληλεγγύη. Συνεισφορές σαν τη δική σας ανακουφίζουν· θέλω να πω από τη μελαγχολία που αισθάνεται κανείς όταν προσπαθεί να κοιτάξει τις ρίζες του λίγο πιο πίσω από το Σολωμό. Σας συγχαίρω γι’ αυτή τη λαμπρή συνεισφορά».

Παρά την αναπόφευκτη φιλοφροσύνη, ο Σεφέρης, ο άνθρωπος που ήξερε να καρατάρει τα πράγματα, είναι ειλικρινής όταν μιλάει για την εξάρτησή του από την προκοπή ή τη στασιμότητα των φιλολογικών σπουδών. Ούτε κολακεύει, όταν λαβαίνει τον πρώτο τόμο του Μεσαιωνικού Λεξικού του Κριαρά και γράφει: «Ο πρώτος τόμος του μου δίνει μια ιδέα του τι θα έχουν στη διάθεσή τους τα παιδιά μας».

Ωστόσο, το μεγάλο και ειδικό βάρος της «Αλληλογραφίας» το σηκώνουν οι επιστολές των φιλολόγων, που όλοι τους σχεδόν έχουν απέλθει. Πολλοί αναγνώστες του εύογκου τόμου θα προσκόψουν σε λίγες ή πολλές σελίδες. Μπορεί και να μελαγχολήσουν. Πάντως, το κέρδος από την ανάγνωση δεν είναι μικρό: βλέπει κανείς ένα μέρος από τις υπόγειες νεροσυρμές της φιλολογικής ζωής μας, θολές και καθαρές.

Δεν υπάρχουν σχόλια: